“STATUTE OF LIMITATIONS OF TAX CLAIMS FOLLOWING THE DECISION NΟ 1738/2017 OF THE GREEK SUPREME ADMINISTRATIVE COURT.” (IN GREEK)
Η απόφαση υπ’ αριθμόν 1738/2017 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας επιχείρησε να επιλύσει την επικρατούσα αβεβαιότητα του ελληνικού φορολογικού συστήματος κρίνοντας ομόφωνα ότι οι συνεχείς παρατάσεις της παραγραφής των φορολογικών αξιώσεων είναι αντισυνταγματικές, ως αντιβαίνουσες στις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της αναλογικότητας, της σαφήνειας και της προβλεψιμότητας και της μη αναδρομικής επιβολής φόρου. Αυτή η θέση άλλωστε είναι συνεπής προς προγενέστερες αποφάσεις που είχαν ληφθεί από τα Τμήματα του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του θέματος.
Εισαγωγικά πρέπει να σημειωθεί ότι η εν λόγω πιλοτική απόφαση δεν περιορίζεται στην ερμηνεία ενός μόνο νομοθετήματος αλλά κρίνει ευρύτερα την εφαρμογή και το επιτρεπτό της παράτασης της παραγραφής φορολογικής αξίωσης.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι ο φορολογούμενος πρέπει να κατανοεί και να μπορεί να προβλέπει με ασφάλεια και σαφήνεια την εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων, πολλώ δε μάλλον όταν αυτές συνίστανται σε οικονομική επιβάρυνσή του.
Σε κάθε περίπτωση, η όποια επιμήκυνση μιας προθεσμίας παραγραφής φορολογικής υποχρέωσηςείναι δυνατή μόνο όταν αυτή θεσπίζεται με διάταξη που εισάγεται το αργότερο εντός του έτους που έπεται το έτος γενέσεως αυτής της υποχρέωσης.
Έτι περαιτέρω δε, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι η διάρκεια της παραγραφής πρέπει να είναι εύλογη, καθώς ο έλεγχος μπορεί να γίνει με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα ελέγχου και πολλά δεδομένα των φορολογουμένων εισάγονται αυτόματα στο σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φόρου εισοδήματος.
Το Δικαστήριο τονίζει ότι η ταχύτητα των εξελίξεων στον οικονομικό τομέα επιβάλλει ταχεία εκκαθάριση των υποχρεώσεων των φορολογούμενων προκειμένου οι τελευταίοι να μπορούν να προγραμματίζουν τις οικονομικές συναλλαγές τους.
Σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, στο σενάριο φορολογικού ελέγχου κατά το έτος 2018, το δικαίωμα του Δημοσίου προς καταλογισμό προστίμων και φόρων για το έτος 2012 άρχισε την 31.12.2013 και θα λήξει την 31.12.2018.
Τα τελευταία χρόνια οι παρατάσεις της παραγραφής ήταν συνεχείς και διαδοχικές και μάλιστα δίνονταν κατά πάγια πρακτική από τη Φορολογική Διοίκηση λίγο πριν τη λήξη της αρχικής παραγραφής ή ακόμα και λίγο πριν τη λήξη της προηγουμένως δοθείσης παράτασης. Η πρακτική αυτή απαξίωνε και ευτέλιζε την έννοια της βασικής πενταετούς παραγραφής, η οποία πλέον υφίστατο μόνο ως θεωρητική σύλληψη ενώ επί της ουσίας είχε καταστεί άνευ αντικειμένου.
Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΧΩΝ ΠΑΡΑΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ ΑΠΑΞΙΩΝΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ.
Η πιλοτική αυτή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας επιλύει το χρόνιο πρόβλημα των ελληνικών φορολογικών αρχών που αδυνατούσαν να καθορίσουν ένα οριστικό πλαίσιο παραγραφής φορολογικών αξιώσεων. Ο ελεγκτικός μηχανισμός απαγκιστρώνεται από παλιές υποθέσεις, η απόδειξη των οποίων είναι ιδιαίτερα δυσχερής και αντ’αυτού επικεντρώνεται στο παρόν.
Συμπερασματικά, η εν λόγω απόφαση εντάσσεται στο πλαίσιο εξορθολογισμού των φορολογικών ελέγχων και κατατείνει στη δημιουργία ενός σαφούς φορολογικού καθεστώς που θα είναι πιο κατανοητό από τον φορολογούμενο και πιο προβλέψιμο όπως επιτάσσει η αρχή της ασφάλειας του δικαίου. Ένα τέτοιο καθεστώς επιτρέπει τον ασφαλέστερο υπολογισμό των φορολογικών υποχρεώσεων και τη δυνατότητα πιο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού από ημεδαπούς και αλλοδαπούς επενδυτές.
Συνεπεία της εν λόγω απόφασης, εκατοντάδες χιλιάδες φορολογικές υποθέσεις που εκκρεμούσαν έκλεισαν οριστικά. Μάλιστα αρκετές από τις υποθέσεις αυτές αφορούσαν έλεγχο σε φορολογούμενους με σημαντικές καταθέσεις στην αλλοδαπή. Ταυτόχρονα, είναι αυτονόητο ότι αποκλείεται οποιοσδήποτε αναδρομικός έλεγχος από τις αρχές σε βάθος χρόνου, υποδεικνύοντας κατ’αυτόν τον τρόπο εμμέσως στις Φορολογικές Αρχές να εστιάσουν στις τρέχουσες υποθέσεις φοροδιαφυγής, στις οποίες υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να διαλευκανθούν.
